Girdi maliyetlerinin yüksekliği, vergi yükü ve personel giderinin yüksekliği gerekçeleriyle ülkede iş yapmak istemeyen Türk yatırımcılar, gözlerini Uzakdoğu’ya dikti. Özellikle turizm, inşaat ve mobilya sektöründe faaliyet gösteren iş insanlarının, yatırım için Bali’yi tercih ettiği ortaya çıktı. 40 yıllık turizmci olan, Çeşme Turistik Otelciler Birliği Başkanlığı’nı yürüten Yakup Demir, kendisinin de Bali’de turistik tesis yatırımı yaptığını belirterek, “Bali’de her gün bir Türk iş insanı, şirket kuruyor” dedi.
CİRONUN KAR ORANI YÜZDE 40’TAN YÜZDE 10’LARA DÜŞTÜ
Çeşme, Ege ve Akdeniz Bölgesi’ndeki turizmcilerin, 3-5 ay dolu sezon yaşadığını, sonra 9 aya kadar varan işsizlikle karşı karşıya kaldığını hatırlatan ÇEŞTOB Başkanı Yakup Demir, “Son yıllarda Türk turizmcilerin kazancında ciddi düşüşler oldu. Çünkü maliyetler çok arttı, personel giderleri arttı, vergi yükü dayanılmaz boyutlara ulaştı. En kötüsü, insanların ekonomik gücü o kadar azaldı ki, tatili öncelikli ihtiyaç olmaktan çıkardı. Dolayısıyla eskiden ciromuzun yüzde 35’i 40’ı kar olurdu, şimdi bu oran yüzde 15’e, hatta yüzde 10’a geriledi” ifadelerini kullandı.
Bu şartlarda yurtdışında yatırım için yer arayışlarında bulunduğunu ve Bali’de karar kıldığını anlatan Yakup Demir, şu değerlendirmelerde bulundu:
ORADA GİRDİ MALİYETLERİNDE EN KÜÇÜK ARTIŞ BİLE YOK
“Çeşme’deki tesislerimizde ihtiyaç duyduğumuz personelin bir kısımı Bali’den sağlıyordum. Ülkemdeki personel sıkıntısını her platformda dile getirdim. Şimdi sanayici de yana yakıla eleman arıyor. Çünkü bu sorun, ülkemizin sorunu. Bali’de, Sri Lanke’de, Tayland’da, hatta Hindistan’da araştırma yaptım ve Bali’de yatırım yapmaya karar verdim. 22 villadan oluşan bir tatil köyüne yatırım yapıyorum bir ortağımla birlikte. Burada 12 ay turizm var, 12 ay güneş var. Bali, Endonezya’nın bir adası ama Endonezya’dan daha çok biliniyor. Bu ülkedeki turistik tesislerin doluluk oranı, yüzde 80-90 arasında. Bali’deki işçi giderleri, Türkiye’deki işçi maliyetinin neredeyse üçte biri kadar. Devlet yatırımcıya çok güzel imkanlar sunuyor. Bali’ye 10 yıl önce gittiğimde dolar neyse, bugün de aynı fiyatta. Raflardaki gıda ürünleri başta olmak üzere pek çok eşya fiyatlarında en küçük bir artma olmuyor. Bali’yi övmek istemiyorum ama bu gerçekleri de söylemem lazım”
Bali’de yatırımcılara sunulan bu fırsatı gören Türk iş insanlarının akın akın bu ülkeye giderek yatırım yaptığına vurgu yapan Yakup Demir, sözlerini şöyle sürdürdü:
4 TÜRK YATIRIMCININ ŞİRKET KURMA SÜRECİNE KATKIDA BULUNDUM
“Sadece turizmde değil, diğer sektörlerde de tanınan imkanlar, son derece cazip. Dolayısıyla Türk iş insanları Bali’ye hem tatil hem araştırma için gidiyor ve orada yatırım yapmaya karar veriyor. Bali’de, hiç abartmıyorum, neredeyse her gün bir Türk iş insanı şirket kuruyor. Uzun yıllardır bu ülkeyle irtibatım olduğu için bu ülkenin kanunlarını, bürokrasisini biliyorum. Bu nedenle bazılarına şirket açma sürecinde yardımcı oldum. Bizzat ben 4 Türk’ün şirket kurma sürecini yürüttüm. Şirket açanlar arasında Kuşadası’ndan turizmciler de vardı. Turizm, Türklerin en çok yatırım yaptığı sektör. İnşaat ve mobilya, ikinci ve üçüncü sırayı alıyor. Ülkemizdeki ekonomik tablonun artık normale dönme zamanı geldi. Yoksa Türk yatırımcılar, yurtdışına gitmeye devam eder”
Muhittin AKBEL / EGEDESONSÖZ
