17 Haziran 2024 te Efes antik kentinde yaşanan ve tüm medyada “Efeste Skandal” sür manşetiyle bütün dünyaya duyurulan olayla ilgili önceki yazımda BU TÜR ORGANİZASYONLAR İLK vede YENİ DEĞİL Kİ.! Demiş ve bu skandalların duyulduğu 2017 yılında ülkemizin önde gelen yazar, tarihçi, sanatçı ve aktivistlerin bu skandallar üzerine yazdıkları yazılarınıda eklediğim 3-4 yazımı (sürekli yapılan ve bitmeyeceğini düşündüğüm skandalların) bu son skandal sonucu bir kez daha yayınlamaya sizlere söz vermiştim. Bu günde yazılarımdan ikincisini siz EfesSelçuk sevdalılarının hatırlaması ve bilgilenmesi ve düşünmesi amacıyla bir kez daha sunuyorum.
13.07.2017 – SELÇUK, EFES’te Mİ.? EFES, SELÇUK’ta MI.? BİZ NEREDEYİZ.? -2-
Sevgili Dostlar; “Efes’te yapıldığı iddia edilen düğün” ile ilgili geçen hafta yazdığım ve üstat Yılmaz Özdil’in bu konudaki yazısı ile bitirdiğim yazımdan sonra bu haftada 40 yılını EfesSelçukta sanat ve tarih uzmanı ve akademisleriyle iç içe yaşamış bir EfesSelçuk “sevdalısı” (delisi de diyebilirsiniz) benim de Duyduklarımı, Dinlediklerimi, Öğrendiklerimi, Bildiklerimi ve yaşadıklarımı yazma sözü vermiştim sizlere. İşte konunun bu durumun da bir araştırma daha yapayım da yazdıklarıma, Efes’i Politik nutuklarında hiç eksik etmedikleri ve Efes’ten dolayı unesco’ya girdik diye göbek atanlar ve unesco’ya girmek için verdikleri taahhütleri hatırlayıp, Efes’in koruyucu sahibi olduğumuzu belirten bir iki cümle bile olsa bu konuda konuşması gerekirken “bu konuyu büyüklerimiz bilir bize ne” dercesine konuşmayanlara ve Efes’te yapılan ve uygulanan her konuyu can siperhane savunanlara, sosyal medya da “olumlu veya olumsuz sözler ederek klavye şovalyeliğine soyunanlara, “sen bu işlerden anlamazsın” demelerine fırsat vermeyeyim dedim. Araştırmalarımda konuyu “Ticari düşünmeyen” Uzman, Akademisyen bir çok bilim insanının bu konudaki yazısınıbuldum.
Demem şu ki...
Galiba Köşem de bir kaç hafta Bu konuda olacak. Bu hafta da sizlere Marmara Sanat Akademisi /Sanat Tarihi Uzmanı, öğretim görevlisi Yelda Yalaman’ın bu konu hakkında yazdığı bir makaleyi sunmak istedim.
ANTİK EFES’TE DÜĞÜN
Son günlerde yazılı ve görsel basın ile sosyal medya hesaplarında bolca yer alan Efes Antik Kenti’ndeki bir sünnet düğününe ait olduğu belirtilen fotoğraflara ilişkin resmi bazda pek çok açıklama yapıldı.
Konu ile ilgili en yetkili merci olan Kültür ve Turizm Bakanlığı Celsus Kütüphanesi önündeki fotoğrafın Wind Star Curise Gemisi ziyaretçileri için düzenlenen yemeğe ait olduğunu belirtti. Efes Antik Kenti’nde izin verilen tüm etkinliklere bakanlığın “Süreli Kullanım Yönergesi” kapsamında sınırlı kültürel ve turistik etkinliklerin Odeon, Celsius Kütüphanesi, Liman Caddesi ve liman hamamlarında yapılmakta olduğu belirtildi.
Ülkemizdeki tüm antik kentler, halen kullanılmakta olan kentler, her türlü tarihi yapı, kalıntı vs. önce ülkemizin, sonra da tüm dünyanın kültürel mirası kapsamındadır. Bu tür yerlerde yapılan her türlü etkinliğin ( düğün, konser, toplantı, şenlik vs.) mevcut mirasa negatif anlamda etkileri söz konusudur..
Klasik ya da modern manadaki müzik konserleri özellikle içerdikleri yüksek desibel yüzünden tarihi yapılara çok büyük zarar vermekteler. Örneğin uzun yıllar boyunca mehter takımı konserleri de dahil olmak üzere pek çok konsere ev sahipliği yapan Aspendos Tiyatrosu ve Aya Eirene Kilisesi’ndeki konserler neyse ki ya çok aza indirgendi ya da artık yapılmıyor.
Genelde “tanıtım amaçlı” sözüyle haklı gösterilmeye çalışılan bu tür etkinlikler amacını çoktan aşmış durumda. İstanbul, Edirne, Van, Antalya ve daha pek çok ilimizde “tanıtım” için pek çok tarihi yapı yanında ya da direk içinde etkinlikler (!) düzenlenmekte ve her biri de ayrı ayrı zarar vermekte.
Bu fotoğraflar Efes Antik Kenti’nde 07.09.2016 günü saat 18.30 dolaylarında benim şahsen çektiğim fotoğraflar. Bu gelin hanım ve damat bey de düğün sahipleri olarak yerlerini almak üzereler.
Aynı gün çevre esnaf ile yaptığım sohbetlerde hemen her akşam bir düğün ya da konser olduğunu, Kuşadası’na gemiyle gelen zengin turistlere yemek verileceği akşamlar kenti turistik manada gezen ziyaretçilerin, ziyaret saati olan 19:00’dan daha önce dışarıya çıkarıldıklarını söylediler.
Yani… Demem o ki…
Efes Antik Kenti’ndeki etkinlik ile ilgili basına ve sosyal medyaya geçtiğimiz günlerde servis edilen fotoğraflar ile dikkat çekilen olay ilk değil.
Nitekim 20 Haziran 2017 günü Viyana Oda Orkestrası’nın Fazıl Say ile birlikte Efes Antik Tiyatrosu’nda verdiği konserde sahneye çıkan köpek, aynı haber kanallarında ballandırıla ballandırıla antatıldı. Aynı kentteki sünnet düğünü olayına atfen bu konser ise icra edildiği antik tiyatro manasında hiç eleştirilmedi. Oysa ki bu tiyatro Celsus Kütüphanesi’nden Liman Caddesine giden yolun kesişim noktasında bulunmakta. Zararı ise ne yazık ki aynı ve hatta daha fazla…
Murat Bardakçı’da düğün fotoğraflarına ilişkin kaleme aldığı yazısında bu gibi alanlarda yapılan etkinlikleri onaylayarak, Mısır’daki Luxor Tapınağı’nda sahnelenen Aida Operası’nı ve Ürdün-Petra Antik Kenti’ndeki akşam yemeğini örnek gösterdi.
Ancak bilinmelidir ki; bu örneklenen ülkeler de bizimle aynı kaderi paylaşan 3. Dünya ülkeleridir. 1800’li yıllarda özellikle İngiltere, Fransa ve Almanya önderliğinde Oriantalist ideoloji doğrultusunda Anadolu, Yunanistan, Ege adaları, Mezopotamya ve tüm Orta Asya bir tarihi eser hırsızlığına sahne olmuş, bir şekilde kitabına uydurulan kazılar neticesi pek çok eser Avrupa’nın British Museum, Louvre gibi pek çok büyük müzesinin çekirdeğini oluşturmuştur. Bugün Louvre Müzesi’nin Antik Mısır Seksiyonu Kahire Müzesi’nden bile çok daha zengindir.
Sonuç itibariyle güya “tanıtım” destekli her türlü etkinlik bu tarihi eserlere büyük zarar vermektedir. Tanıtım konusuna gelince ise hayıflanmamız yersiz. Zira kimsenin şüphesi olmasın ki; ülkemizdeki antik kentleri (uzmanlarımızda dahil olmak üzere) onlar bizden daha iyi tanıyorlar. Çünkü ülkemizdeki ilk kazıları bile Avrupalılar başlattı. Arif Müfit Mansel, Halet Çambel gibi çok belirgin birkaç örnek dışında Türkiye’deki pek çok alanın kazı başkanları bile 1990’lı yıllara kadar yabancıydı.yalamanyelda@hotmail.com
http://www.reelpiyasalar.com/Yazar/yelda-yalaman/1415/antik-efes%E2%80%99te-dugun/
Anlayanlara da Anlayacak olanlara da SELAM olsun.
Haftaya yine okunmak umut ve dileği ile DOSTça kalın.